Minimale warmteverliezen
Het spreekt voor zich dat doorgedreven isolatie, die bovendien goed geplaatst is en geen koudebruggen vertoont, bijdraagt tot het beperken van de energievraag van een woning. In onze streken is de grootste energievreter immers de verwarming. Met een goede isolatie voorkom je enerzijds dat de kou binnenkomt en anderzijds dat de warmte doorheen de wanden wegsijpelt. Je kan dus met een veel kleiner vermogen aan de verwarming de temperatuur in je woning op peil houden. Ook in een bestaande woning is het verbeteren van de isolatie dus zeker de moeite waard. In de eerste plaats denken we dan aan zoldervloer- of dakisolatie, maar ook energie-efficiënt schrijnwerk, vloerisolatie boven kruipkelders en het na-isoleren van spouwmuren kunnen een gunstig effect hebben.
Maar opgelet: er is geen goede isolatie zonder luchtdichtheid! Is je woning goed geïsoleerd, maar zit ze vol kieren en gaten, dan ontsnapt de warmte nog steeds en gaat het effect van de isolatie voor een deel verloren. Het loont dus zeker de moeite om aandacht aan de luchtdichting te besteden. Eigenlijk kan je je voorstellen dat een luchtdichte woning helemaal ingepakt is in een luchtscherm, dat zo weinig mogelijk doorboord wordt en waarvan alle randen en doorgangen stevig afgetapet zijn. Goed sluitende ramen en deuren en een dak met goed aangebracht onderdak zijn daarbij al een belangrijke eerste stap.
Verse lucht
Als je woning goed luchtdicht is, dan moet je natuurlijk zorgen voor verluchting: oude woningen ventileren zichzelf doorheen kieren en spleten, maar bij een luchtdicht afgewerkte woning kan dit niet. Anderzijds is het ook niet goed om teveel te ventileren, want bij ventilatie wordt koude verse lucht binnengebracht, terwijl opgewarmde binnenlucht wordt afgevoerd – opnieuw een aanslag op het effect van de isolatie! Daarom gaat in energiezuinige woningen de keuze meestal naar een balansventilatie of ‘systeem D’ met warmteterugwinning. Daarbij worden de debieten aan verse en vervuilde lucht met elkaar in evenwicht gebracht en mechanisch aan- en afgezogen, terwijl een warmtewisselaar de binnenkomende lucht opwarmt met de warmte uit de buitengaande lucht (de luchtstromen zelf worden uiteraard niet gemengd). Met dit systeem heb je overal de juiste hoeveelheid verse lucht, met een minimaal warmteverlies.
Wat met brandveiligheid?
Er worden weleens vragen gesteld bij de brandveiligheid van die ‘te’ goed geïsoleerde woningen. Vandaag is er immers nog weinig praktijkervaring, aangezien deze woningen nog maar een klein percentage van het gebouwenpatrimonium uitmaken. Met het oog op de toekomst wordt wel al onderzoek gedaan aan de hand van brandproeven en simulaties. Daaruit blijkt dat een brand in een goed geïsoleerde, luchtdichte woning warmer zal zijn en sneller zal uitdoven dan in een traditionele woning – logische conclusies, aangezien de isolatie de warmte binnenhoudt en de luchtdichtheid voorkomt dat er nieuwe zuurstof binnenkomt om het vuur gaande te houden. Desondanks bleek de beschikbare evacuatietijd voor de bewoners gelijkaardig te zijn in de twee woningen. De grote boosdoener is immers de rook, niet de hitte, en de rookontwikkeling verschilt niet. Ook de rookverspreiding via het ventilatiesysteem was verwaarloosbaar in vergelijking met de hoeveelheid die onder de deuren door kwam.
Weinig extra risico voor de bewoners dus. Voor de brandweer stelt het verschillende brandgedrag echter wel specifieke problemen. Wanneer steeds meer woningen zullen voldoen aan de BEN-standaard, kunnen we dan ook verwachten dat de brandveiligheidsnormen die verandering zullen volgen, zodat de brandweer zijn werk zo effectief en veilig mogelijk kan blijven doen. Tot slot nog enkele tips voor de brandpreventie, of je woning nu goed geïsoleerd en luchtdicht is, of niet: plaats rookmelders in elke kamer voor een snelle detectie. En denk bij het ontwerp aan opengaande ramen, als evacuatieweg dit keer, ook al heb je ze niet nodig voor de ventilatie!
